Het DoelenKwartet in Theater Romein

Het DoelenKwartet is, net als het DoelenEnsemble waaruit het voortkomt, een regelmatige gast in onze archieven. Vaak zijn we op pad gegaan om dit ambitieuze kwartet, dat vooral veel nieuwe strijkkwartetten speelt, op de band te zetten. Meestal gebeurde dat in De Doelen zelf. Maar het kwartet heeft meer dan genoeg landelijke allure om ook buiten Rotterdam te spelen. Zo nemen we ze nu op in Leeuwarden.

In dit programma horen we twee Amerikaanse grootheden en twee Rotterdamse meesters. Van Elliott Carter (1908-2012) horen we de Elegie uit 1943. Een vroeg werk, dat niet lijkt op of hoort bij de monumentale, knalmoderne kwartetten die hij later schreef. Carter sluit met deze muziek meer aan bij de mode van zijn tijd: het neoclassicisme.

Steve Reich (*1936) is een ander verhaal. Zijn Different trains hoort tot zijn bekendste en vaakst gespeelde werken. De componist stapt hier af van de radicaalste minimal en past in plaats daarvan een nieuwe techniek toe: de strijkers pikken stukjes dialoog op van een band die meedraait en spelen dat als melodietje na. De echte betekenis wordt duidelijk als we de inhoud van die dialoog bekijken. De treinreizen hij als kind maakte worden vergeleken met de deportaties die de nazi’s tezelfdertijd uitvoerden. Reich is joods; had hij toen in Europa gewoond, dan had hij in heel andere treinen kunnen zitten!

Bart de Kemp (1959-2005) en Edward Top (*1972) zijn componisten van de Rotterdamse School. Aan het conservatorium in de Havenstad bloeit al jarenlang een heel andere muziekcultuur dan de Haagse stampminimal of Amsterdamse impro waarmee Nederland beroemd is geworden. In Rotterdam wordt, in de geest van Karl Amadeus Hartmann en Wolfgang Rihm, een romantische inborst gekoppeld aan moderne middelen van allerlei slag. De praktijk heeft uitgewezen dat de markt voor dit soort muziek onverminderd groot is. Toch lukt het veel van deze componisten niet om door te breken of blijvend bekend te raken. Het DoelenKwartet neemt ze nu mee het land in. Bovendien kiezen ze niet voor splinternieuwe werken, maar spelen ze stukken die hun première alweer een tijdje achter de rug hebben. Dat is dubbel fijn voor de componisten, die maar al te vaak moeten meemaken hoe hun werk na één keer spelen in de kast verdwijnt.