In Memoriam Hans van Oosterhout (1965—2025) (aflevering III)
In deze aflevering van Dwarsliggers en Buitenbeentjes laat ik twee heel verschillende albums horen: de eerste helft van het programma is gewijd aan de muziek van het David Linx/Diederik Wissels kwartet, om af te sluiten met vijf eigen composities van de Italiaanse componist en pianist Enrico Pieranunzi, geregistreerd door een kwintet met een reguliere hardbop-instrumentatie: trompet/tenor/piano/bas/drums.
In beide formaties is de drummer Hans van Oosterhout van de partij, op de hem kenmerkende wijze: ingetogen swingend met een prachtige collectie accenten en een rijk kleurenpalet.
David Linx, geboren op 22 maart 1965 in Brussel, is een zoon van de Belgische trompettist, B.R.T. jazz-programmamaker en producer, componist en oprichter (in 1969) van Jazz Middelheim Elias Gistelinck (1935-2005), jaren lang een creatieve en bestuurlijke mastodont in de Brusselse media- en muziekwereld.
David Gistelinck gaat gemakshalve door het leven als David Linx
Om pijnlijke, tongbrekende aankondigingen op de internationale podia te voorkomen heeft de zanger en componist David Gistelinck de eerste twee lettergrepen van zijn achternaam geschrapt, en de laatste lettergreep van zijn achternaam versimpeld tot Linx.
In 2017 kreeg David Linx in Nederland enige publiciteit omdat hij toen een Edison won voor het album Brel (Jazz Village) dat hij samen met het zeer voortreffelijke Brussels Jazz Orkest had vastgelegd.
Maar veel eerder al was hij de ware liefhebbers opgevallen met een van zijn eerste albums: Where Rivers Join (September Records, 1990), waarop zijn frisse, jongensachtige stem met die vaak trefzekere emotionele lading meteen al enorm voor zich inneemt. Zijn stem heeft een grote verwantschap met die van Mark Murphy (1932-2015) voor wie David Linx aan het begin van zijn podium-carrière een paar jaar als drummer heeft gewerkt. De ritmesectie op dat vroege Linx-album: Jack van Poll (piano), Hein van de Geyn (bas), Hans van Oosterhout (drums).
Hans van Oosterhout is ook weer van de partij op het in eigen beheer door David Linx geproduceerde album Standards (1995), met verder de pianisten Nathalie Loriers en Diederik Wissels, en de bassist Nic Thys.
Up Close een van de 50 beste c.d.’s uit de jaren 90 van de vorige eeuw
Uit datzelfde jaar 1995 is ook de c.d. Up Close (Label Bleu) afkomstig, waarop David Linx wordt bijgestaan door Diederik Wissels (piano), Frans van der Hoeven (bas) en Hans van Oosterhout (drums). Het duo Linx/Wissels is verantwoordelijk voor alle songs op deze fraai in Brussel opgenomen c.d. De zanger plus de drie instrumentalisten opereren op een niveau alsof ze al jaren lang met elkaar op tournee zijn.
De songs hebben een grillige compositorische opzet en een intellectuele poëtische taal die weinig raakvlakken hebben met de songs van The Great American Songbook. Maar ondanks enige ontoegankelijkheid en zweverigheid is er onmiskenbaar sprake van een trefzekere puls en een onverbiddelijke eigen logica in de klankenwereld die deze vier musici tezamen oproepen. Om u het beluisteren van de songs te vergemakkelijken heb ik de zes songteksten in kwestie aan het eind van de speellijst afgedrukt.
In het Franse tijdschrift Jazzman—le journal de tous les jazz van december 2002 stond de c.d. Up Close in het lijstje met de vijftig beste c.d.’s uit de periode 1992-2002, vergezeld van de volgende tekst: “Une
empathie rare. Accords voilés de la voix et translucidité du chant du piano, mélodies de l’un, paroles de l ‘autre… Un même monde intérieur.”
Hans van Oosterhout als drijvende kracht bij Enrico Pieranunzi
In de tweede helft van het programma horen we een kwintet onder leiding van de Italiaanse pianist Enrico Pieranunzi (*1949): de Antwerpse trompettist Bert Joris, de Siciliaanse saxofonist Stefano
d’Anna, plus Enrico Pieranunzi, Hein van de Geyn en Hans van Oosterhout.
De componist Enrico Pieranunzi heeft voor deze sessie elf oudere stukken bij elkaar gesprokkeld, die op het repertoire hebben gestaan van zijn vele trio-albums uit de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. Hij heeft die stukken aan een grondige bewerking onderworpen, speciaal voor deze kwintet-bezetting; te vinden op het album Don’t Forget the Poet (Challenge Records, 1999).
Anders dan je op basis van de bezetting zou verwachten is er geenszins sprake van een stomende hard bop-sesssie waar de solisten hun vrijheidsdrang naar hartelust mogen uitleven. Het tegendeel is het geval: Enrico Pieranunzi heeft bijna alles uitgeschreven en voorgeschreven zodat de blazers voortdurend aan de leiband van de componist moeten lopen. Kennelijk was de componist/arrangeur er vooral op uit om de structuur en de melodische verhaallijn van zijn eigen composities te cultiveren. Pieranunzi heeft daar in het c.d.-boekje het volgende over te zeggen: “The length of each track is shorter than one might expect of a quintet. This is because it was important to me to maintain the story-like balance of the piece.”
Dat de muziek niet alleen maar welluidend klinkt, maar ook nog tot leven komt, hebben we te danken aan de soepel lopende ritmesectie waarvan de leden elkaar grondig hebben leren kennen rond de millenniumwisseling, toen ze een tijd lang als vast trio opereerden. Behalve het album met die tot kwintet-stukken omgebouwde trio-composities hebben Pieranunzi, Van de Geyn en Van Oosterhout nog twee concept-albums vastgelegd: The Enrico Pieranunzi Trio plays the music of Wayne Shorter en Improvised Forms for Trio. Voor de 18 meestal korte uitweidingen op die laatste c.d. staan Pieranunzi, Van de Geyn en Van Oosterhout als gelijkwaardige auteurs geregistreerd.
SPEELLIJST
David Linx (zang), Diederik Wissels (piano), Frans van der Hoeven (bas), Hans van Oosterhout (drums)
opgenomen: Synsound Studios, Brussel; maart 1995
Bron: David Linx & Diederik Wissels—Up Close (c.d.) (Label Bleu)
# 1. Sojourner) (Linx/Wissels) (5:07)
# 2. Lord of the Groundless (Linx/Wissels) (4:50)
# 3. Lunch at Mdnight (Linx/Wissels) (3:35)
# 4. What goes around comes around (Linx/Wissels) (6:01)
# 5. Meaning (Linx/Wissels) (3:44)
# 6. Spoken Silence (Linx/Wissels) (5:57)
Bert Joris (trompet, bugel), Stefano d’Anna (sopraansax, tenorsax), Enrico Pieranunzi (piano, componist/arrangeur), Hein van de Geyn (bas), Hans van Oosterhout (drums)
opgenomen: Leroy Studio, Amsterdam; maart 1999
bron: Enrico Pieranunzi Quintet—Don’t Forget The Poet (c.d.) (Challenge)
# 7. Newsbreak (Enrico Pieranunzi) (2:59)
# 8. Persona (idem) (6:02)
# 9. Coralie (idem) (5:36)
# 10. A Nameless Gate (idem) (6:14)
# 11. It Speaks for Itself (idem) (6:17)
Zes Songteksten van David Linx
SOJOURNER (for Alice Walker)
competing with the sun colors run
to hide within your roots strange ol’ tree
like a face can hide a plea
it’s the longest run the world has shunned
and spirits dance their life around you
and a god unless he’s gone can hear
and spreading music wide
Sojourner’s will’s complete
I leave a giant tear painted fears
and I will hold you up then lead you down
into nothing more than life
where it’s hard to see whether you’d be
another reason as to trust time
like a neon lie my day is night
and spreading music wide
Sojourner’s will can be
The hurry of my needs urge and deeds
when love is old and called many names
into color of concrete
now the world is ripening in my hands
spirits call and dance before me
cause the heart is like a sheltering tree
when spreading music wide
Sojourner’s light I see
LORD OF THE GROUNDLESS (for Caetano Veloso)
who’s about to need you
one life right behind you
inflinct on others
every name every bother
cause wild and careless
without any notion
and twilight’s restless
in the temple beside where
you have been worshipped
along and abiding
as deadly they skip
all the life tha’s inside you
Lord of the groundless
begetting a lifetime
there’s no fear to live by
what else is a reason for
Lord of the groundless
if treason’s around you
if dungeons are mere clues
they’ll never survive more
is a curse upon me
I’m ready and I see
all life is beaming
and a lover is dreaming
into my soul now
I know I can find how
I will be giving
all the life that’s inside me
so we can worship
the way we’re supposed to
the way I dream who’s
all around and about you
LUNCH AT MIDINIGHT (for Laurie Anderson and Annette Peacock)
lunch at midnight
in woods of stone
woken up by a faithless afternoon kiss
that spirits carry from another face to
rest on my cheek
and I have you to recognize me by
I’m hearing fast like travelling sound
running over seasons
there’s no more loss
when we breathe history in exactly
when it’s coming out of us
we’re gone and I’m gone
and I’m gone and you’re gone
and we’re gone again
lunch at midnight
in woods of stone
over wide horizons we fly and touch
the water back to its well
a city rebuilding itself again
no more loss when we yell ourselves
into the indifference of tears
I meet you I greet you I learn and I craze you
and we breathe history in exactly
when it’s coming out of us
lunch at midnight
and supper at noon
we’re gone…
I’m gone…
WHAT GOES AROUND COMES AROUND (for David Baldwin)
what goes around comes around and round
what’s left about turns all about
time needs the time to be more than time
giving to love what it needs
to be more than just love
why go around and come all around
lift yourself cause much too fast we fall
into a shade
out of time
what goes around comes around
what’s left without will be kept without
where are the words we need to shout
tasting the salt out of every tear
hands that I hold to be sure
I can run again
and why go around and come all around
lift yourself cause much too soon we fall
into a shade
out of time
what goes around comes around
MEANING
is the meaning of an answer in a dream
the meaning rushing past my heart
a love I try to live to shape
the meaning of a stare
that I found staring from the shores of life
meaningful not like before
oceans are wider ever more
sweat is dripping slowly on my brow
with taste of madness
meaning ‘s losing too much ground
thus the meaning could remain beyond my ways
beyond a possibility of knowing why
it’s mainly pointless meaningless or vain
to be aware of what we find
in the clarity behind a thought
one mountain’s always higher still
ringing just like bells too much in tune
to taste my madness
meaning’s losing too much ground
SPOKEN SILENCE
the echoes of your falling grace
now pave the redstone roads
your spoken silence when we talk
is wrapped around one note
two minutes in one second
all in line towards our fate
if there’s no midnight anymore
then noon will be late
and the horizon like a belt
is resting on your brow
it empties every second thought
to gather into vow
then times are building up
against a silent wall to save
the wonder right behind a promise
shrugging life away
Samenstelling & Presentatie: Peter Smids
