Nederlanders niet muzikaal? Laten we niet te gauw generaliseren!
We zijn nu al ruim een jaar onderweg met ons programma Sanssouci. In die tijd hebben we vooral Duitse en Oostenrijkse muziek gehoord, maar de programmering bracht ons naar zoveel meer landen, van Spanje en Portugal tot Rusland en Zweden aan toe. De klassieke stijl was een internationale stijl, die bijna overal in de westerse wereld populair werd.
Aan muziek uit Nederland zijn we nog niet toegekomen. Waarom niet? Is het niet de moeite waard soms? Een hardnekkig vooroordeel wil dat Nederlanders niet bijster muzikaal zijn. Schilderen kunnen we, maar muziek is toch vooral aan andere volkeren besteed?
Vandaag horen we wat een onzin dat was. Ook in Nederland werd gewoon klassieke muziek gemaakt. Tot 1795 gebeurde dat in Den Haag aan het stadhouderlijk of. En in Amsterdam was het burgerlijke muziekleven sterk in opkomst. In die stad ontstond zelfs een van de allerbeste orkesten: het huisorkest van Felix Meritis.
Dit orkest speelde voornamelijk Mozart, Haydn en andere Duitsers. Want helaas, helaas bestond het vooroordeel tegen Nederlandse muziek toen ook al. Maar af en toe klonken er toch noten van eigen bodem. Vandaag horen we muziek van Carolus Antonius (Antoine) Fodor (1768-1846). Een rasechte Amsterdammer was hij zeker niet: hij was van Hongaarse afkomst en geboren in Venlo. Het vak had hij geleerd in Mannheim, waar tot dan toe het beste orkest ter wereld te vinden was.
Fodor was met zijn tijd mee. In zijn werk vinden we de invloed van Haydn en Mozart, maar ook duidelijke tekenen van de opkomende romantiek. Vandaag horen we twee imposante werken van deze man: zijn Symfonie nr. 3 in c en de Pianosonate in fis, opus 2/2. Allebei in mineur, en allebei geen muziek die je zo gauw in Amsterdam zou verwachten!
Verder horen we ook muziek van Johann Wilhelm Wilms (1772-1847), een tijdgenoot van Fodor in Amsterdam. Zoals de meeste componisten in Nederland was hij een geboren Duitser. Maar uiteindelijk werd hij Hollandser dan Hollands. Wilms bleef vooral bekend als de componist die het “Wien Neêrlands bloed”, het oude volkslied van ons land, op muziek zette. Ook het Wilhelmus heeft Wilms geïnspireerd. We sluiten ons programma vandaag af met een reeks orkestrale variaties over de Prinsenmars, een instrumentale, sterk verbasterde versie van het Wilhelmus die toen gebruikelijk was.
