Electronic Frequencies

Ron Kuivila

Spark Vault Geluidsinstallatie 2002 08:24

Het geluid van een vonk heeft geen ‘lichaam’. Het ontstaat niet door een trillend voorwerp dat de lucht in beweging zet, maar letterlijk door het scheuren van de lucht zelf. Het geluid dat zo ontstaat, verspreidt zich gelijkmatig in alle richtingen en heeft voor de luisteraar een onmiskenbare aanwezigheid. Dit geluid hoor je niet via luidsprekers en dat is nou precies waar ik in geïnteresseerd ben. Spark Vault is gebaseerd op de constructie van de opmerkelijke voormalige kluisruimte in de kelder van de Staatsbank en maakt deel uit van een serie werken waarin statische elektriciteit wordt gebruikt om vonkvelden te genereren in donkere kamers, vonkenharpen te activeren, boventoondrones te genereren en ritmische sequenties te activeren met behulp van eenvoudige chaotische systemen van papier en draad. Omdat de gebruikte elektrische stroom een beperkte sterkte heeft, zijn de vonken klein en veilig aan te raken. Dankzij elektriciteit is het vastleggen, opslaan, reproduceren en verspreiden van geluiden en beelden aanzienlijk eenvoudiger geworden. Net als de hoorbare en zichtbare sporen van de hele wereld, heeft het ons dichter bij zijn muziek gebracht – menselijk en niet-menselijk – in ruimte en tijd. Als een prothese ondersteunt het monsterlijke muzikanten én muzikale monsters. Dit gebied heeft mij altijd gefascineerd; Daar bevindt zich mijn werk. Het elektronische medialandschap heeft zich echter ontwikkeld tot een constante, onophoudelijke stroom die de oren verdooft en het bewustzijn vertroebelt. Een concreet voorbeeld hiervan: met het roze geluid van de airconditioning verdoven kantoorgebouwen op heimelijke en stille wijze hun bewoners. Volg nu deze eenvoudige instructies: Schakel alle ventilatoren in uw directe omgeving uit (airconditioning, verwarming, koelkast, computer). Zodra dit lawaai stopt, voel ik me meteen opgelucht. Ik zou dat wel eens willen doen tijdens de lunchpauze, tien minuten lang, in een willekeurig kantoorgebouw. Een muzikaal voorbeeld: volgens Virgil Thomson was een van Stravinsky’s grote ontdekkingen dat men willekeurig accenten kon leggen op een ongeaccentueerde puls. Juist door dit type metrum is er in dancemuziek ruimte voor elke klank of sample. In deze vorm stabiliseert en verenigt de beat, maar hij strijkt ook alle verschillen glad. De sonisch onzekere wordt gedomesticeerd als een vierkwartburger. Hier is een sociaal/cultureel voorbeeld: de echte rol van commerciële radio is niet om muziek beschikbaar te maken voor luisteraars, maar om luisteraars toegankelijk te maken voor reclame. Hierdoor ontstaat een muziekstroom die, in de woorden van Friedrich Kittler, stroomt als water uit een kraan. In zo’n context is zelfs de refrein van een geweldige popmelodie niet veel meer dan een kleine afwijking in het zachte, rustgevende gekabbel van de muzikale fontein. Als bron van muziek (of een andere kunstvorm) werkt deze stroom uit de kraan als een nivellering; Het egaliseert het verschil en verdooft elke reactie. De muzikale ervaring van de meeste mensen komt voort uit deze stromingen. Als componist moet ik accepteren dat elk stuk muziek dat ik maak onvermijdelijk deel uitmaakt van deze flow. Geluidsinstallaties vervullen een bijzondere rol: de stroom die ze op gang brengen is zo fysiek en bijzonder dat ze zich onderscheiden van de meeste media-ervaringen. In deze context zie ik geluidsinstallaties als een manier om de belangrijkste mediastromen van onze cultuur op een resistente manier te incorporeren. De perfectie van de kraan is dat hij altijd werkt: hij mag nooit druppelen of overstromen. Maar een rivier druppelt, treedt buiten haar oevers, droogt op en wordt misschien zelfs afgedamd – en toch blijft het een rivier. Ik wil installaties maken die aanvoelen als rivieren, niet als kraanwater.

José Antonio Orts Territorio Estelado geluidsinstallatie 2002 09:58

De installatie bestaat uit objecten die de sporen vastleggen die voorbijgangers in de lucht achterlaten. Deze objecten zijn volgens compositorische criteria (beeld en geluid) over de tentoonstellingsruimte verspreid en transformeren de sporen van de bezoekers in muzikale harmonieën en ritmes. De poëzie van de installatie ontstaat vanuit de intentie om de aantrekkingskracht van de bezoeker, zijn energie en zijn levenspuls vast te leggen. Hij is dus de hoofdpersoon (en het middelpunt) van het werk. Ritme en expressie ontstaan vanuit de menselijke beweging. Alleen daarmee kan het wonder van klanken omzetten in muziek.

Johannes Sienknecht reïncarnation 2000-2002 06:58

De installatie Reïncarnatie is gebaseerd op speciaal geprogrammeerde software met Max/MSP, die tijdens de looptijd van de installatie video- en geluidsgebeurtenissen genereert uit geselecteerde, concrete beeld- en geluidsgegevens. De onderliggende afbeeldingen zijn digitale close-ups van de menselijke huid op een lichaam; De onderliggende geluiden zijn digitale opnamen van twee huidoppervlakken van hetzelfde lichaam die tegen elkaar wrijven. In een circulair proces zonder herhaling wordt het opgenomen geluids- en beeldmateriaal gefragmenteerd en gestructureerd tot een voortdurend veranderend weefsel. De beeld- en geluidsverwerkingsprocessen zijn met elkaar verbonden: ze staan in een algoritmische en conceptueel betekenisvolle relatie tot elkaar. Reïncarnatie ontstond uit een betrokkenheid bij het literaire werk van de Amerikaanse schrijfster Kathy Acker, die in 1997 overleed.

Franz Martin Olbrisch I got involved in something I realize… 2002 04:02

Met: Gerrit Haasler, Michael Hampel, Ben Lauber, Sven-Armin Lembke, Marian Mentrup, Lorenz Pilz, Hanns-Holger, Rutz Jörg, Wankmüller, Roswitha Baumeister, Yaeko Osono, Anton Rabe en Yueyang Wang.

Dit is het resultaat van een seminar van Franz Martin Olbrisch aan de Technische Universiteit Berlijn. Onder de deelnemers bevinden zich zowel studenten van de TU als gasten van diverse opleidingen aan andere universiteiten en kunsthogescholen. Sommigen van hen hebben hun studie al een tijdje afgerond, wat heeft geresulteerd in een groepsproject waarbij de deelnemers vanuit zeer uiteenlopende artistieke en technische achtergronden een bijdrage leverden aan het project. Het uitgangspunt van dit werk was dan ook in alle opzichten gebaseerd op de interactie en communicatie tussen heterogene standpunten, die een beslissende rol speelden bij de vormgeving van het project in het verdere verloop van de conceptie. Eerst werden de mogelijke referentiepunten voor de locatie van de Staatsbank uitgebreid besproken. De plek moet niet alleen worden opgevat als een ruimte of een architectonisch element, maar juist als een sociale plek. De bijzondere betekenis en geschiedenis ervan moeten in het concept worden opgenomen. Het begrip plaats, dat in tegenstelling tot het begrip ruimte niet als een absolute dimensie wordt opgevat, veronderstelt steeds het bestaan van andere plaatsen en opent zich zo voor het imaginaire. Dit zou belangrijke beslissingen in het verloop van het werk moeten beïnvloeden. De eerste stap was het blootleggen van de historische lagen van de locatie, de transformatie ervan van een plek van particuliere financiële markten (als het Berlijnse filiaal van de Dresdner Bank) naar een plek van gecentraliseerde staatsfinanciering (als de staatsbank van de DDR) naar een plek van kunst. Deze ontwikkelingslijn creëert verbanden die op het eerste gezicht verwarrend zijn. Het toont de DDR Staatsbank als bank en laat financiën zien als een fundamentele stroming die verder reikt dan de maatschappelijke en politieke systemen. Deze plek, zoals vrijwel geen enkele andere in de stad, herbergt de verborgen verbindingen tussen economische utopieën en de maatschappelijke realiteit. De beide voormalige eigenaren van het gebouw, de Dresdner Bank en de DDR, waren aanvankelijk vol verwachtingen aan hun betrokkenheid verbonden. Inmiddels zijn beide eigenaren echter opgehouden te bestaan. Dit is de uitstraling van de plek waar ons werk naar verwijst. Verwachting, utopie of hoe men deze denkbeeldige daad van menselijk denken en voelen ook mag noemen, wordt geconfronteerd met de ontnuchterende realiteit. Dit uit zich maar al te vaak in teleurstelling, in gefrustreerde verwachtingen – zelfs de verwachte teleurstelling veroorzaakt geen problemen voor de complexe menselijke psyche. Het waren deze complexe motieven voor actie, verweven in een netwerk van ondoorgrondelijke systemen, die aanleiding gaven tot verdere overwegingen in het project. Een fundament dat zo universeel geldig is dat iedereen er – om het zachtjes uit te drukken – waarschijnlijk wel eens mee in aanraking is gekomen. Het werk verbindt nu de meest intieme vorm van utopie, de subjectieve verwachting, met een uiterst abstracte vorm van de werkelijkheid: de internationale geldstromen, die, voor vrijwel niemand waarneembaar, tot in alle lagen van de samenleving reiken, tot diep in de privésfeer van ieder individu.

Gerhard Eckel Grenzenlose Freiheit I 2002 06:34

Met: Eckehard Güther, Maximilian Szczepanski, Daniel Teige en Martin Völkel.

De collectieve geluidsinstallatie Boundless Freedom is het resultaat van een cursus die Gerhard Eckel in het wintersemester van 2001/2002 gaf als onderdeel van het DAAD-gastprofessoraat Edgard Varèse aan de Electronic Studio van de Technische Universiteit Berlijn. Het onderwerp van de cursus was de geluidsinstallatie als benadering van de utopie van de open vorm. Centraal in de discussie stond de vraag hoe open, formele concepten direct tastbaar gemaakt kunnen worden voor het publiek. Omdat dergelijke concepten echter alleen in de artistieke praktijk getoetst kunnen worden, werd vanaf het begin gestreefd naar een concreet resultaat. Het idee voor dit werk ontstond uit een intensieve gezamenlijke discussie over het onderwerp en maakt gebruik van de nieuwste computertechnologie voor realtime geluidsbewerking en projectie. Met behulp van een speciaal voor het project ontwikkelde grafische interface hebben drie personen uit het publiek gelijktijdig collectief controle over de geluidsontwikkeling van de installatie. In Boundless Freedom beweeg je met een draagbare, draadloze computer door het geluidswerk dat zich afspeelt in drie verschillende, maar met elkaar verbonden ruimtes. Op intuïtieve wijze en samen met de andere twee personen regisseer je de geluidsgebeurtenissen. De installatie Boundless Freedom, waarvan de titel verwijst naar het utopische karakter van het project, is in gezamenlijk overleg en gedurende meerdere maanden tot stand gekomen.

Robin Minard/André Bartetzki/Dieter Kemter Rumor 2002 03:55

De installatie in het trappenhuis van de voormalige Staatsbank gaat over beweging. Net zoals bezoekers afhankelijk zijn van de trap om zich door het gebouw te bewegen, leeft de installatie van de beweging van bezoekers: zij zijn de drijvende kracht die geluid triggert en in beweging zet.

Thomas Seelig Several Species… 2002 09:45

Mit: Ewa Chamerska, Thomas Kusitzky, Inge Morgenroth & Beate Brinkmann, nico franzke, Yueyang Wang.

Various Species… is een geluidsinstallatie bestaande uit geluidsinstallaties. Zes in principe zelfvoorzienende kunstwerken delen het atrium in het Haus des Rundfunks. Ze bevinden zich plotseling in een omgeving die ze niet langer als hun eigen kunnen claimen… Maar concurrentie stimuleert verrassingen; De installaties reageren nu niet alleen op de bezoekers, maar ook op elkaar.

Daniel Teige/Martin Rumori Grenzeloze Freiheit II

A 03:33
B 03:33
C 03:33

Inventions 2002
Berlin Festival of New Music
June 26 – July 7, 2002

© 2004 DAAD
PFAU-Verlag and authors

ISBN-3-89727-259-8
LC 08864
GEMA