Missa Etcetera

We beginnen met muziek uit het begin van de 17e eeuw. Paul Sartorius was het grootste deel van zijn leven verbonden aan het hof van aartshertog Maximilian III van Oostenrijk, eerst in Graz, later in Innsbruck. Hij was ook de belangrijkste componist aan het hof, totdat in 1607 Johann Stadlmayer, tot dan toe kapelmeester in dienst van de aartsbisschop van Salzburg, in dezelfde functie in Innsbruck werd benoemd.

Erna twee werken van tijdgenoten. Sebastian Knüpfer werd in 1657 benoemd tot Thomaskantor in Leipzig. Onder zijn leiding werd Leipzig weer een muzikaal centrum, nadat het zwaar geleden had onder de gevolgen van de Dertigjarige Oorlog.
Ongeveer tezelfdertijd trad Marco Gioseppe Peranda in dienst van het hof in Dresden. Hij werkte daar eerst als zanger en werd in 1663 kapelmeester. Toen de hofkapelmeester Heinrich Schütz in 1672 overleed, volgde Peranda hem op. Hij was een vertegenwoordiger van de moderne Italiaanse stijl, tot ongenoegen van Schütz.

We eindigen met werken van Georg Philipp Telemann, uit verschillende perioden. Een solocantate voor bas met een obligaatpartij voor traverso dateert uit 1725. Het laatste werk, gecomponeerd rond 1756 is een kort stuk voor vier stemmen en orkest, met trompetten en pauken, op de tekst van het koraal “Veni sancte spiritus”. Het is overigens niet voor Pinksteren gecomponeerd, maar voor de bevestiging van een predikant.

Paul Sartorius (1569-1609)
1. Repleti sunt omnes a 8
2. Spiritus Domini a 10

Johann Stadlmayr (ca 1575-1648)
3. Veni Creator a 4
4. Dum complerentur a 12
Marini Consort Innsbruck olv. Bernd Oliver Fröhlich
(cd: “Spiritus Domini” – Musikmuseum CD 13068, 2024)

Sebastian Knüpfer (1633-1676)
5. Veni Sancte Spiritus a 25
Weser-Renaissance Bremen olv. Manfred Cordes
(cd: “Veni Sancte Spiritus” – CPO 777 884-2, 2016)

Marco Gioseppe Peranda (ca 1625-1675)
6. Repleti sunt omnes
Abendmusiken Basel olv. Jörg Andreas Bötticher
(cd: “Sacred music from Dresden” – Coviello Classics COV 91904, 2018)

Georg Philipp Telemann (1681-1767)
7. Cantate “Reiner Geist, laß doch mein Herz” (TWV 1,1228)
Peter Kooij, bas. L’Armonia Sonora olv. Mieneke van der Velden
(cd: “Die stille Nacht” – Passacaille 1034, 2017)

8. Veni, sancte spiritus (TWV 3,83)
Veronika Winter, sopraan. Margot Oitzinger, alt. Georg Poplutz, tenor. Matthias Vieweg, bas. Rheinische Kantorei, Das Kleine Konzert olv. Hermann Max
(cd: Telemann, CPE Bach, “Veni sancte spiritus” – CPO 777 946-2, 2016)

aanvulling:
Friedrich Wilhelm Zachow (1663-1712)
9. Komm, Heiliger Geist, Herre Gott (LV 38)
Simone Stella, orgel
(cd: “Complete Organ Music” – Brilliant Classics 96022, 2021)

Afbeelding: Uitstorting van de Heilige Geest (Anthony van Dijck, 1618/20) (Art and the Bible)