In 2023 verschijnt er een Mosaic-box met tien c.d.’s waarop twee jaar uit het leven van Don Byas zijn vastgelegd: de periode tussen juni 1944 en september 1946.
Op dezelfde dag dat hij voor het laatst in een New Yorkse studio actief was geweest (7 september 1946) vloog hij als lid van het Don Redman Orkest naar Kopenhagen. Om daar met zijn collega’s vertrouwd te raken met het repertoire dat Don Redman speciaal voor dit tournee-orkest had samengesteld. Na een week stevig repeteren in Kopenhagen begon de veertienmans big band aan een veeleisende tournee van elf weken die hen door Denemarken, Zweden, Noorwegen, Zwitserland, België, Duitsland en Frankrijk zou leiden. Toen de slopende klus erop zat besloot Don Byas om niet terug te reizen naar New York met de Queen Elizabeth maar om zijn geluk te gaan beproeven in Europa.
In deze uitzending concentreren wij ons op de samenwerking tussen de trompettist Dizzy Gillespie (1917-1993) en de tenorsaxofonist Don Byas (1912-1972) in de periode 1941-1946.
Aan het begin van de jaren 40 kwamen ze elkaar regelmatig tegen tijdens jam-sessions in after hours-gelegenheden als Minton’s Playhouse en Clark Monroe’s Uptown House, waarin met tal van andere experimenteerders hard gesleuteld werd aan de creatie van een nieuwe jazz-stijl.
In een later stadium begon Gillespie zijn activiteiten te verleggen van Harlem naar 52nd Street. Toen Gillespie werd geëngageerd door The Onyx, een van de talloze jazz-clubs in die straat, maakte Don Byas deel uit van het Dizzy Gillespie-Oscar Pettiford Sextet dat veel opzien baarde met een verrassend volwassen beheersing van de bebop-stijl. Ook in andere bezettingen zouden Dizzy en Don nog een aantal keren met elkaar optrekken. Zo zult u aangenaam verrast zijn door het werk dat zij leveren als leden van het begeleidingsorkest van de zangers Rubberlegs Williams, Trummy Young en Albinia Jones.
Vlak voor zijn vertrek naar Europa was Don Byas ook nog betrokken bij de legendarische sessie waarmee Gillespie zijn debuut maakte op het eerbiedwaardige, kapitaalkrachtige RCA Victor-label. Dizzy Gillespie is hier de grote ster, maar Don Byas weet zich in de nabijheid van deze bebop-titaan opmerkelijk goed staande te houden: hij trekt fel van leer met heftige, altijd net iets te bloemrijke betogen, maar met een intense, verrassend moderne toon waarop Sonny Rollins en John Coltrane konden voortbouwen.
Speellijst
Dizzy Gillespie (trompet), Don Byas (tenorsax), Kenny Kersey (piano), Charlie Christian (gitaar) plus House Band:
# 1. Lips Flips (Improvisation) (4:54)
# 2. Stardust (Hoagy Carmichael) (6:13)
Opname: Clark Monroe’s Uptown House, NYC; 7 mei 1941
CD: Charlie Christian/Dizzy Gillespie—After Hours (OJCCD) (oorspronkelijk uitgekomen op het Esoteric-label)
Dizzy Gillespie Sextet: Dizzy Gillespie (trompet, zang), Trummy Young (trombone), Don Byas (tenorsax), Clyde Hart (piano), Oscar Pettiford (bas), Shelly Manne (drums)
# 3. Salt Peanuts (D.Gillespie-K.Clarke) (2:58)
# 4. Good Bait (D.Gillespie-T.Dameron) (2:58)
# 5. Be-Bop (D.Gillespie) (3:07)
Opname: NYC; 9 januari 1945 (oorspronkelijk uitgekomen op het Manor-label)
huidige bron: Classic Don Byas Sessions 1944-1946 (Mosaic)
Rubberlegs Williams (zang) plus begeleiding: Dizzy Gillespie (trompet), Trummmy Young (trombone), Charlie Parker (altsax), Don Byas (tenorsax), Clyde Hart (piano), Mike Bryan (gitaar), Al Hall (bas), Specs Powell (drums)
# 6. What’s The Matter Now (composer unknown) (2:53)
# 7. G.I.Blues (Rubberlegs Williams) (2:23)
Trummy Young (zang) plus begeleiding als in # 6 en # 7
# 8. Seventh Avenue (S.Powell-I.Higginbotham) (2:56)
# 9. Sorta Kinda (Trummy Young) (2:47)
# 10. Ooh! Ooh! My! My! Oh! Oh! (Paparelli-Toomas-Leveen) (2:49)
Opname: NYC; 4 januari 1945 (oorspr. uitgekomen op het Continental-label)
huidige bron: Classic Don Byas Sessions 1944-1946 (Mosaic)
Albinia Jones with Don Byas’ Swing Seven: Dizzy Gillespie (trompet), Gene Sedric (klarinet, tenorsax), Don Byas (tenor), Sammy Price (piano), Leonard Ware (gitaar), Oscar Smith (bas), Doc West (drums)
# 11. Evil Gal Blues (Leonard Feather) (2:49)
# 12. Salty Papa Blues (Leonard Feather) (2:56)
# 13. Albinia’s Blues (Albinia Jones) (2:50)
# 14. Don’t You Wear No Black (Hayes-Ramson-Smith) (2:47)
Opname: NYC; 14 april 1945 (oorspronkelijk uitgekomen op het National-label)
huidige bron: Classsic Don Byas Sessions 1944-1946 (Mosaic)
Dizzy Gillespie Sextet: Dizzy Gillespie (trompet), Don Byas (tenorsax), Milt Jackson (vibrafoon), Al Haig (piano), Bill DeArango (gitaar), Ray Brown (bas),
J.C.Heard (drums)
# 15. 52nd Street Theme (Thelonious Monk) (3:13)
# 16. Night In Tunisia (Dizzy Gillespie-Frank Paparelli) (3:07)
# 17. Ol’ Man Rebop (Leonard Feather) (2:44)
Opname: NYC; 22 februari 1946
bron: Dizzy Gillespie-The Complete RCA Victor Recordings (Bluebird, 1995)