Een onvoltooid meesterwerk van Mozart.
Mozarts carrière valt in drie delen uiteen. Als (wonder)kind werd hij langs alle grote hoven en concertzalen van Europa geleid om zijn kunsten tentoon te spreiden en zijn vader rijk te maken. En passant leerde hij het vak, van zijn vader en van de vele componisten die hij – vaak in eigen persoon leerde kennen. Vanaf zijn tienerjaren tot zijn vijfentwintigste was hij in dienst van aartsbisschop Colloredo. Toen dat dienstverband hem steeds minder beviel, ging hij naar Wenen. Daar leefde hij de laatste tien jaar van zijn leven als vrij componist, met sterk wisselend succes.
Het spreekt voor zich dat Mozart in zijn periode bij de aartsbisschop veel kerkmuziek schreef. De ene na de andere mis moest hij afleveren. Maar Colloredo had zo zijn eisen. De missen moesten kort zijn, zodat de gelovigen geen uren gegijzeld werden in de eredienst. Mozart had zijn missen liever lang. Zeker de lange lappen tekst van het Gloria en het Credo kon je toch niet zomaar afraffelen?
In Wenen schreef Mozart eigenlijk maar twee missen: het Requiem en de Mis in c. Geen van beide kwamen ze af. Bij het requiem was daar een duidelijke reden voor: Mozart overleed ruim voor hij er de laatste hand aan kon leggen. Bij de Mis in c ligt dat heel anders. Mozart schreef het werk in 1783 als dankzegging voor zijn huwelijk met Constanze. Maar blijkbaar had hij zich vertild aan zijn eigen ambitie. Het stuk liep zo uit de hand dat hij het uiteindelijk onvoltooid liet liggen. Overigens niet voordat hij de reeds voltooide delen uitvoerde, vermoedelijk met Constanze zelf als sopraan. Blijkbaar gingen externe, betaalde opdrachten en lucratieve pianoconcerten toch voor.
De voltooide muziek mag er zijn. Kyrie en Gloria zijn compleet, van het Credo is er een fragment, dat ongeveer een derde van de tekst beslaat. Een Agnus Dei ontbreekt. Een Sanctus en Benedictus zijn wel overgeleverd, maar de muziek doet sterk vermoeden dat er door een andere componist mee geknoeid is. Het wijst erop dat Mozart deze delen ook niet helemaal af had. Niettemin duurt de voltooide muziek bij elkaar al gauw vijftig minuten.
In deze Sanssouci hebben we, om het programma vol te maken, tussen het Gloria en het Credo een epistelsonate geplaatst. Uit Mozarts Salzburgse periode, paradoxaal genoeg…
Afspeellijst
Wolfgang Amadeus Mozart – Mis in c, KV 427
Wolfgang Amadeus Mozart – Epistelsonate in D, KV 245
NB: de sonate is tussen twee misdelen ingevoegd.
Uitvoerenden
Carolyn Sampson (sopraan), Olivia Vermeulen (mezzosopraan), Makoto Sakurada (tenor), Christian Immler (bariton). Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki (mis)
Jean-Pierre Lecaudey (orgel), Olivier Charlier, Florin Szigeti (viool), Dorel Fodoreanu (cello), Unal Erte (contrabas) (sonate)
